Μεθοδολογικό πλαίσιο

 

  Τάξη Α΄-Β΄                                                                                                 _{2ο Δημ. Σχ.Σκύδρας}

 (αρ. μαθητών 37)

 

Τίτλος θέματος

 

«Το ποτάμι μας –Εδεσσαίος ή Βόδας»

 

 

 

Κριτήρια επιλογής θέματος

 

ü      Η επιλογή του θέματος έγινε εξαιτίας της ανάγκης να γνωρίσουμε τις μορφές του νερού, τις ιδιότητές του, τον κύκλο του, το βιολογικό του ρόλο, τα προβλήματα που προκύπτουν από τη μη ορθολογική του χρήση κι ακόμη τις δυνατές λύσεις των προβλημάτων αυτών.

ü      Η περιοχή του Ν. Πέλλας καθορίζεται από την έντονη παρουσία του υγρού στοιχείου (ποτάμια, λίμνες), το οποίο είναι άρρηκτα δεμένο με τον άνθρωπο σε όλα τα επίπεδα,  κοινωνικό , οικονομικό, πολιτιστικό.

ü      Με βάση τα παραπάνω και εξαιτίας της εύκολης πρόσβασης στο ποτάμι που περνά πολύ κοντά από το σχολείο μας και προσφέρεται για άμεση παρατήρηση και έρευνα η επιλογή του προγράμματος κρίνεται ιδιαίτερα πρόσφορη.

ü      Με ψηφοφορία, μετά από συζήτηση και προβληματισμό των μαθητών σχετικά με ποικιλία προτεινόμενων θεμάτων και για τους παραπάνω λόγους πλειοψήφησε το συγκεκριμένο θέμα.

 

Σκοπός

 

         Σκοπός του προγράμματος  η ευαισθητοποίηση και η ενεργοποίηση των μαθητών σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος, η αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών όσον αφορά τη φύση και τα προβλήματα του περιβάλλοντος και η  δημιουργία οικολογικής συνείδησης (ορθολογική χρήση του νερού από τους ίδιους τους μαθητές).

 

Στόχοι

Γνωστικοί

 

ü            Να γνωρίσουν οι μαθητές την αξία του νερού, τη συμβολή του στη δημιουργία και στην εξέλιξη της ζωής και να συνειδητοποιήσουν ότι αποτελεί έναν παγκόσμιο κοινό πόρο.

ü            Να κατανοήσουν την έννοια του ποταμού, τα δομικά του στοιχεία και τις λειτουργίες του.

ü            Να συσχετίσουν τις έννοιες που προσεγγίζονται στο πρόγραμμα με τις παρατηρήσεις τους, με γεγονότα, κείμενα, μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής και μέσω αυτής της συσχέτισης να διαπιστώσουν τη διαχρονική αλληλεξάρτηση των ανθρώπινων πολιτισμών με τα υδάτινα οικοσυστήματα.

 

Ψυχοκινητικοί

 

ü            Να προσεγγίσουν βιωματικά έναν ποταμό  και έναν υγρότοπο - τη λίμνη του Άγρα που σχηματίζει ο ποταμός - δηλαδή να παρατηρήσουν, να αγγίξουν, να συλλέξουν, να καταγράψουν, να συγκρίνουν και να γνωρίσουν τις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στους οργανισμούς .

ü            Να εξασκηθούν στην ομαδική εργασία, στη συλλογή πληροφοριών, σε μετρήσεις με τη χρήση διαφόρων οργάνων.

ü            Δημιουργία στενής σχέσης με τη φύση με την ενεργοποίηση  όλων των αισθήσεων π.χ με  μουσικό παιχνίδι , με θεατρικό παιχνίδι , με παιχνίδια στο πεδίο.

 

Συναισθηματικοί

 

ü            Να ευαισθητοποιηθούν και να ενεργοποιηθούν οι μαθητές σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος .

ü            Αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών όσον αφορά τη φύση και τα προβλήματα του περιβάλλοντος.  

ü            Δημιουργία οικολογικής συνείδησης στα παιδιά (ορθολογική χρήση του νερού από τους ίδιους τους μαθητές)

 

Συμμετοχικοί

 

ü                  Εργασία σε ομάδες.

ü                  Συνεργασία με διαφόρους φορείς και ιδιώτες.

ü                  Ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας και δημιουργικής δράσης .

ü                  Συμμετοχή σε προσπάθειες υπεράσπισης και προστασίας του ποτάμιου οικοσυστήματος.

 

Χρονοδιάγραμμα

 

Σεπτέμβριος 2003 ως τέλη Μαΐου του 2004

Μέθοδος

 

Βιωματική (Project)-Διαθεματική-Ομαδοσυνεργατική

 

Μέσα –Υλικά

 

Βιβλία

Διαφημιστικά και ενημερωτικά φυλλάδια

Περιοδικά

Φωτογραφική μηχανή

CD-ROM

Υπολογιστές

Βίντεο

Μαγνητόφωνο

Στερεοσκόπιο

Κιάλια

Θερμόμετρο

Χαρτόνια

Νερομπογιές κ.ά

Σχεδιασμός ενεργειών-Δραστηριοτήτων

 

         ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

-       Συζήτηση, επιλογή θέματος, σχεδιασμός      δραστηριοτήτων.

-       Χωρισμός σε ομάδες.

-       Ανάγνωση «Το ποταμάκι» από το  Ανθολόγιο. Συζήτηση για τον κύκλο του νερού.

-        Πείραμα για να καταλάβουν τα παιδιά την εξάτμιση του νερού και την υγροποίηση.

-       Ανάγνωση του βιβλίου «Πέφτει ,πέφτει η σταγόνα», μια πρώτη ματιά στον κύκλο του νερού (Σαμ Γκόντουιν, εκδ. Πατάκη)

-       Απόδοση του κύκλου του νερού με ατομική ζωγραφιά και σε χαρτί του μέτρου με νερομπογιές (ομαδική εργασία)

-       Φύλλα εργασίας σχετικά με τον κύκλο του νερού.

 

    ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

-       Μελέτη του χάρτη της περιοχής και συζήτηση για τον Κώδικα ασφαλείας που θα πρέπει να ακολουθήσουμε κατά την επίσκεψη στο ποτάμι.        

-       Επίσκεψη στο ποτάμι που περνά κοντά από το σχολείο μας. Παρατήρηση στο ποτάμι, καταγραφή από τις ομάδες και τους παρατηρητές στοιχείων του ποταμού, μετρήσεις θερμοκρασίας, πλάτους , ηχογράφηση του θορύβου που κάνει ο ποταμός κ.ά. Επιστροφή στο σχολείο και ανακοινώσεις των παρατηρήσεων που κάνανε.

-       Συμπλήρωση φύλλων καταγραφής στοιχείων του ποταμού της χλωρίδας και της πανίδας.

-       Τα παιδιά ακούνε και μαντεύουν διάφορους ήχους από ποτάμι, ρυάκι, βροχή, καταιγίδα, βατράχια κ.ά Παριστάνουν το ποτάμι με πλαστελίνη (ομαδική εργασία) .

-       Βλέπουν DVD με θέμα «Το νερό στη φύση» και από την εγκυκλοπαίδεια «Τομή JUNIOR» για το νερόμυλο. Επίσης γίνεται μια ενημέρωση για την επίσκεψη που θα ακολουθήσει στον υγρότοπο του Άγρα .

-       Επίσκεψη στον υγρότοπο της λίμνης του Άγρα, στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο      του Άγρα, στο Ενυδρείο της περιοχής Καταρρακτών Έδεσσας που έχει τα ψάρια του γλυκού νερού της περιοχής , συνεντεύξεις από τους υπεύθυνους, παρατήρηση, φωτογράφηση, βιντεοσκόπηση κ.ά.

-       Ανακοινώσεις από την επίσκεψη, εντυπώσεις, συζήτηση, καταγραφή των νέων στοιχείων, σύγκριση με τα παλιά.

 

   ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

-       Συγκέντρωση πληροφοριών για τη χλωρίδα και την πανίδα  από τη βιβλιοθήκη του σχολείου και από το διαδίκτυο, από τα ίδια τα παιδιά .

-       Σύντομη επίσκεψη στο ποτάμι για συλλογή φυτών. Δημιουργία φυτολογίου.

 

   ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

-       Βρίσκουμε με τα παιδιά παροιμίες ,αινίγματα σχετικά με το ποτάμι και το νερό.

-       Ποτάμι και μυθολογία, έθιμα και παραδόσεις. Διαθεματική προσέγγιση.

-       Σύνδεση του θέματος με τα θρησκευτικά( βάπτιση του Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό ) .

-       Επίσκεψη στο ΚΠΕ Νάουσας για την υλοποίηση ημερήσιου προγράμματος.

  ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

-       Συνέντευξη από κάτοικο της περιοχής για το ποτάμι. Συγκέντρωση περισσότερων στοιχείων για την ταυτότητα του ποταμού.

 

  ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

-       Δημιουργία από τα παιδιά επιτραπέζιου παιχνιδιού.

-       Μουσική με τραγούδια σχετικά με το ποτάμι.

-        Μουσικά παιχνίδια .α) Τα παιδιά κάνουν τα ψάρια ή τα πουλιά ανάλογα με τη μουσική που ακούνε. β) Κάνουν τους κύκνους και όταν αλλάζει η μουσική κρύβονται γιατί έρχεται ο κυνηγός.

 

  ΜΑΡΤΙΟΣ

-       Διάλεξη από εξωτερικό συνεργάτη (Χρήστο Μπιμπίτσο) για τα προτεινόμενα μέτρα προστασίας του υγροτοπικού συστήματος και τις πηγές ρύπανσης των ποταμών.

-       Παρατήρηση φυτών και ζώων στο στερεοσκόπιο.

-       Επίσκεψη στο δήμαρχο της πόλης μας.

 

   ΑΠΡΙΛΙΟΣ

-       Συγγραφή παραμυθιού

-       Δραματοποίηση αυτού του παραμυθιού.

 

ΜΑΪΟΣ

-       Διάλεξη για τον Υγρότοπο του Άγρα ως προστατευόμενη περιοχή από εξωτερικό συνεργάτη (Στέλα Λαμπάδα)

-       Παρουσίαση της εργασίας στα παιδιά του σχολείου, στους γονείς και στην κοινωνία της Σκύδρας .

-       Αξιολόγηση του προγράμματος.

 

 

ΔΡΑΣΕΙΣ (ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ) ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

-       Επίσκεψη στο δήμαρχο της πόλης και επιστολή διαμαρτυρίας .

-       Ανακοινώσεις στην εφημερίδα του σχολείου σχετικές με το θέμα.

-       Δημιουργία εντύπου με περιεχόμενο κανόνες ορθολογικής χρήσης του νερού στο σπίτι και στην ατομική υγιεινή.

-       Συμμετοχή των μαθητών σε δεντροφύτευση που έγινε από το δήμο δίπλα στο ποτάμι.

-       Παρουσίαση του θεατρικού δρώμενου  «Οι φοβισμένοι κύκνοι και οι μικρές νεράιδες» στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Έδεσσα για την Ημέρα Περιβάλλοντος.

 

Παρουσίαση του προγράμματος σε μαθητές ,γονείς

 και στην κοινωνία της Σκύδρας

 

     Έγινε παρουσίαση του προγράμματος με μορφή Power-Point.Επίσης παρουσιάστηκε το θεατρικό από τους μαθητές της Β΄ τάξης και τραγουδήθηκαν οικολογικά τραγούδια από τα παιδάκια της Α΄ τάξης. Στα παιδιά δόθηκαν αναμνηστικά διπλώματα συμμετοχής και στον κόσμο μοιράστηκε φυλλάδιο με κανόνες για ορθολογική χρήση του νερού.

 

Παρουσίαση του Θεατρικού δρώμενου σε εκδήλωση αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

 

     Τα παιδιά της Β΄ τάξης παρουσίασαν το θεατρικό δρώμενο σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Έδεσσα αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε από το ΚΠΕ Έδεσσας , την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, το Δήμο Έδεσσας και τις Δ/νσεις Α/θμιας & Β/θμιας Εκπ/σης. Συμμετείχαν σχολεία από το νομό και έγινε έκθεση υλικού από εργασίες που πραγματοποίησαν τα σχολεία.      

 

Αξιολόγηση του προγράμματος

 

     Σε όλη  τη διάρκεια του προγράμματος γινόταν  αξιολόγηση μέσα από συζήτηση, από τα φύλλα εργασίας, μέσα από το παιχνίδι (το ποταμάκι-φιδάκι με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής).

Από το ερωτηματολόγιο που δόθηκε στο τέλος στα παιδιά της Β΄ τάξης βγήκε το συμπέρασμα ότι στα παιδιά άρεσαν περισσότερο οι βιωματικές δράσεις (επισκέψεις στο ποτάμι , υγρότοπο , ΚΠΕ), όπως επίσης η συγγραφή του παραμυθιού και η παρουσίασή του στο τέλος σαν θεατρικό. Από συζήτηση που έγινε με τα μικρότερα παιδιά της πρώτης πάλι καταλήγουμε στα ίδια συμπεράσματα. Σαν γενικό συμπέρασμα θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ενασχόληση των παιδιών με την υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων είναι ενδιαφέρουσα και ευχάριστη για τα παιδιά και μέσα από αυτά αποκομίζουν πολλά οφέλη.

 

Διαθεματική Προσέγγιση

•   Γλώσσα

     Κατανόηση γραπτού κειμένου

     Παραγωγή γραπτού λόγου

     Ενεργοποίηση των μαθητών στο χώρο της προφορικής επικοινωνίας μέσα από τις επαφές τους με εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας.

     Λύση σταυρόλεξου.

     Συγγραφή-δραματοποίηση παραμυθιού καθώς και άλλων παραμυθιών που διαβάζονται.

     Παραγωγή σύντομου λόγου με το γράψιμο μηνυμάτων, με γραπτή επιστολή –διαμαρτυρία και με τη  δημιουργία ενημερωτικών φυλλαδίων .

•   Μαθηματικά

     Λογαριάζουν μέσα από φύλλα εργασίας που δίνονται σχετικά με το νερό.

 

•   Εμείς και ο κόσμος

      Εμβαθύνουν μέσα από την παρατήρηση των πουλιών, ψαριών, φυτών, από την ανάλυση των φυσικών και χημικών χαρακτηριστικών του νερού. Μαθαίνουν για τον κύκλο του νερού, την  τροφική αλυσίδα, για τις προστατευόμενες περιοχές κ.ά .

 

•   Θρησκευτικά

     Η Βάπτιση του Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό

 

•   Λαογραφία

     Έθιμα, παραδόσεις, αινίγματα, παροιμίες

 

•   Μυθολογία

     Ο Στρυμόνας και ο Ηρακλής, Ο Έβρος και ο Απόλλωνας

•   Αισθητική Αγωγή

   Φτιάχνουν ζωγραφιές, επιτραπέζια παιχνίδια, παίζουν μουσικά παιχνίδια, μαθαίνουν τραγούδια